Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II Fundacji Carroll-Porczyńskich w Warszawie
Gmach Giełdy i Banku Polskiego, siedziba Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II Fundacji Carroll-Porczyńskich | |
Państwo | Polska |
---|---|
Miejscowość | Warszawa |
Adres | plac Bankowy 1 |
Data założenia | 1989 |
Wielkość zbiorów | kilkaset (?) |
Położenie na mapie Warszawy | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
52°14′31,61″N 21°00′08,10″E/52,242114 21,002250 | |
Strona internetowa |
Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II Fundacji Carroll-Porczyńskich – prywatna kolekcja obrazów, zgromadzonych przez Zbigniewa Carroll-Porczyńskiego i Janinę Porczyńską. Kolekcja początkowo była eksponowana w budynku dawnej Giełdy i Banku Polskiego przy placu Bankowym nr 1 w Warszawie, obecnie miejsce jej przechowywania nie jest znane.
Opis
Według Państwowego Rejestru Muzeów podmiotami tworzącymi Muzeum były (2019 r.) prywatna Fundacja „Arteks” oraz Konferencja Episkopatu Polski. Oficjalna strona internetowa nie podawała, kto jest właścicielem kolekcji (obrazów) i budynku, ani formy własności.
Nazwa „Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II” jest myląca, bowiem podmioty tworzące Muzeum oraz właściciel kolekcji nie spełniają warunków formalnych określonych dla placówek muzealnych w przepisach ustawy z 21 listopada 1996 r. o muzeach: nie podają informacji o miejscu przechowywania obrazów, nie zezwalają na katalogowanie i badania naukowe zbiorów, nie wiadomo też, jakie obrazy lub inne dzieła wchodzą aktualnie w skład kolekcji.
W 2018 mecenat nad kolekcją objęła Fundacja PFR, powołana przez państwowy Polski Fundusz Rozwoju[1].
Od 2019 Muzeum stało się oddziałem Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, które przejęło "opiekę" nad kolekcją[2].
Historia kolekcji
Porczyńscy gromadzili obrazy od roku 1981. W Warszawie ich zbiory zostały pokazane po raz pierwszy w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej 5 listopada 1987. Pod koniec 1989 władze miasta przekazały na stałą siedzibę Kolekcji gmach Giełdy i Banku Polskiego przy placu Bankowym 1, zajmowany w czasach PRL przez Muzeum Ruchu Rewolucyjnego.
W skład kolekcji wchodziło kilkaset obrazów nazywanych dziełami malarstwa europejskiego, będących w rzeczywistości kopiami dzieł takich autorów jak Pablo Picasso, Vincent van Gogh, Rubens, Rembrandt, Caravaggio, Nicolas Poussin, Tycjan, Albrecht Dürer czy Paolo Veronese[3] lub też pochodzącymi z pracowni malarzy, których nazwiskami obrazy są sygnowane. Wśród obrazów znajdowały się również falsyfikaty. Był też jeden oryginalny obraz van Gogha z cyklu Wiejskie chaty[4].
Ujawnienie mistyfikacji
Po udostępnieniu publiczności tzw. Kolekcja Porczyńskich początkowo wzbudziła zachwyt ze względu na nazwiska najsławniejszych malarzy europejskich. Z upływem czasu pojawiły się wątpliwości historyków sztuki co do autentyczności tych dzieł, przede wszystkim doktora Mieczysława Morki z Instytutu Sztuki PAN[5], a także prof. Marii Rzepińskiej i kolekcjonera Wojciecha Fibaka[3].
Działania Porczyńskiego wspierali historycy sztuki, m.in. profesorowie Marian Marek Drozdowski[6] i Marek Kwiatkowski[7][8][9].
Właściciel kolekcji Zygmunt Carroll-Porczyński, obawiając się demistyfikacji, nie zezwolił na specjalistyczne badania autentyczności obrazów[3][10][11]. Takie badania nie zostały również przeprowadzone po śmierci Zbigniewa i Janiny Porczyńskich.
Kontrowersje budził także statut prawny fundacji, która była wówczas właścicielem obrazów, jak i kwestie majątkowe, w tym m.in. przejęcie prawa własności do zabytkowego budynku, w którym były eksponowane obrazy[12].
Znaczki pocztowe
Poczta Polska wydała 16 stycznia 1992 serię 6 znaczków pod tytułem „Arcydzieła z kolekcji im. Jana Pawła II”, na których widniały – jak się później okazało – reprodukcje kopii obrazów przedstawiające m.in. portrety Murilla, Rubensa i Velázqueza[13].
Niektóre obrazy
- Krąg Belliniego, Ofiarowanie Jezusa w świątyni, 1493 r.
- Przypisywane Carracciemu, Madonna z Dzieciątkiem, 1587 r.
- Wzorowany na Van Dycku, Odpoczynek w czasie ucieczki do Egiptu, po 1632 r.
- Przypisywane G. A. Pellegriniemu, Herkules i Omfale, XVIII w.[a]
- Vincent van Gogh, Wiejskie chaty, 1883 r.
Uwagi
- ↑ Żadne katalogi internetowe nie wymieniają takiego obrazu Pellegriniego.
Przypisy
- ↑ Mecenat nad Galerią Porczyńskich. Fundacja PFR, 2018-04-12. [dostęp 2023-08-31]. (pol.).
- ↑ Piotr Dmitrowicz: Program działania Mt 5,14 Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego na lata 2023-2028. s. 3. [dostęp 2024-03-04].
- ↑ a b c Historia chemika, który miał za dużo pieniędzy… portal Rynek i Sztuka (dostęp 15. lutego 2019)
- ↑ Vincent van Gogh: World Map of Paintings (Poland) na VG Gallery (dostęp 25. listopada 2017)
- ↑ Sergiusz Michalski: Sławy odważnego bojownika o prawdę nie zdoła Mu nikt odebrać. Wyborcza.pl, 2021-11-09. [dostęp 2023-05-24]. (pol.).
- ↑ Agnieszka Kurek-Zajączkowska: Chemik i kolekcjoner. 100 lat temu urodził się dr inż. Zbigniew Porczyński. gosc.pl, 2019-04-07. [dostęp 2023-08-31]. (pol.).
- ↑ Bronisław Tumiłowicz: Opluty w Łazienkach. przeglad.pl, 2008-09-28. [dostęp 2024-03-04]. (pol.).
- ↑ Łukasz Radwan: Pralnia płócien. wprost.pl, 2006-01-22. [dostęp 2024-03-04]. (pol.).
- ↑ Łukasz Gazur: Wątpliwe dzieła mistrzów. dzeinnikpolski24.pl, 2011-07-02. [dostęp 2024-03-04]. (pol.).
- ↑ Mieczysław Morka: Kolekcja im. Jana Pawła II. Kompromitacja Kościoła i Państwa (fragment wstępu książki)
- ↑ Maja Narbutt: Sztuka oszustwa
- ↑ Bronisław Tumiłowicz: Sztuka i bezprawie. Tygodnik Przegląd, 2003-08-31. [dostęp 2023-05-24]. (pol.).
- ↑ Arcydzieła z Kolekcji im. Jana Pawła II
Bibliografia
- Janusz Miliszkiewicz, Mieczysław Morka: Kolekcja Porczyńskich - genialne oszustwo?, Polska Oficyna Wydawnicza "BGW", Warszawa 1993, ISBN 83-7066-548-9
- Mieczysław Morka: Kolekcja im. Jana Pawła II. Kompromitacja Kościoła i Państwa, Warszawa 1999
- Kolekcja imienia Jana Pawła II fundacji Janiny i Zbigniewa Karola Porczyńskich, Fundacja Arteks, Warszawa 1990
Linki zewnętrzne
- Tygodnik Przegląd, Muzeum osobliwości. Wywiad z Mieczysłem Morką (2 stycznia 2001)