Monaster św. Jerzego w Nowogrodzie Wielkim
![]() | |||
![]() Widok ogólny z jeziora Ilmień | |||
Państwo |
| ||
---|---|---|---|
Obwód | |||
Miejscowość | |||
Kościół | |||
Rodzaj klasztoru | monaster | ||
Eparchia | nowogrodzka | ||
Klauzura | nie | ||
Typ monasteru | męski | ||
Obiekty sakralne | |||
Sobór | św. Jerzego | ||
Sobór | Przemienienia Pańskiego | ||
Cerkiew | Wszystkich Świętych | ||
Fundator | |||
Styl | staroruski | ||
Materiał budowlany | kamień, cegła | ||
Data budowy | od 1030, rozbudowy w XII i XIX w. | ||
Data zamknięcia | lata 20. XX wieku | ||
Data reaktywacji | 1991 | ||
Położenie na mapie obwodu nowogrodzkiego ![]() | |||
Położenie na mapie Rosji ![]() | |||
![]() | |||
|
Monaster św. Jerzego (ros. Свято-Юрьев монастырь) – prawosławny męski klasztor w Nowogrodzie Wielkim, w jurysdykcji eparchii nowogrodzkiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, założony według legendy w XI w. rozbudowany w w. XII, czynny nieprzerwanie do lat 20. XX wieku, restytuowany po 1991.
Klasztor położony jest u ujścia rzeki Wołchow do jeziora Ilmień[2].
Historia
Według cerkiewnej tradycji monaster został założony w 1030 przez Jarosława Mądrego, na cześć jego patrona z chrztu – św. wielkomęczennika Jerzego. Fundator klasztoru zbudował też pierwszą cerkiew na jego potrzeby, również pod wezwaniem św. Jerzego. Monaster należał do najbogatszych na Rusi, a jego przełożony (noszący każdorazowo godność archimandryty) – był w hierarchii nowogrodzkiego duchowieństwa drugą osobą po ordynariuszu miejscowej eparchii[3].
Rozbudowę klasztoru zainicjował książę Mścisław Wielki w 1119. Z jego inicjatywy w kompleksie monasterskim wzniesiony został monumentalny kamienny sobór św. Jerzego, uważany za jedno z najwspanialszych osiągnięć architektury staroruskiej. Budową kierował mistrz Piotr[3]. Do 1333 kompleks klasztorny został otoczony murami obronnymi[3].
Podczas sekularyzacji majątków cerkiewnych, przeprowadzonej w 1764 na polecenie Katarzyny II, monaster stracił większą część dotychczasowego majątku ziemskiego, jednak nawet po tym wydarzeniu był trzecim pod względem zamożności klasztorem Rosji. Został zaliczony do klasztorów I klasy – o największym znaczeniu dla Cerkwi rosyjskiej i otrzymujących najwyższe uposażenie z kasy państwowej[3].
XIX w. był okresem rozkwitu monasteru, do czego znacząco przyczynił się jego wieloletni przełożony archimandryta Focjusz (Spasski), kierujący wspólnotą od 1822 do 1848. Z jego inicjatywy w monasterze wzniesiono drugi sobór Przemienienia Pańskiego, dzwonnicę, budynki mieszkalne dla mnichów, szpital z cerkwią Ikony Matki Bożej „Krzew Gorejący” oraz cerkwie Wszystkich Świętych i Podwyższenia Krzyża Pańskiego. Ufundowany został również nowy, siedmiorzędowy, złocony ikonostas dla starszego soboru św. Jerzego[3].
Klasztor został zamknięty i zniszczony w latach 20. i 30. XX wieku. Podczas II wojny światowej kwaterowały w nim wojska niemieckie. Po wojnie budynki monasterskie zajmowały poczta, muzeum, technikum i mieszkania. Rosyjski Kościół Prawosławny odzyskał obiekt w 1991, po przeprowadzeniu prac remontowych wspólnota monastyczna została restytuowana[3].
Zobacz też
Ikony pochodzące z monasteru:
- Święty Jerzy
- Zwiastowanie z Ustiuga[4]
Przypisy
- ↑ Strona w rejestrze zabytków historii i kultury narodów Federacji Rosyjskiej. [dostęp 2013-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-16)].
- ↑ Монастыри - Новгородская епархия. Русская Православная Церковь Московского Патриархата [online], www.vn-eparhia.ru [dostęp 2016-02-16] .
- ↑ a b c d e f Свято-Юрьев мужской монастырь [online], www.georg.orthodoxy.ru [dostęp 2016-02-16] .
- ↑ Георгий. 1130–1140-е годы [online], www.icon-art.info [dostęp 2017-04-12] .
- БРЭ: 4933244